کاهش سطح آب دریای خزر به یکی از چالش‌های جدی زیست‌محیطی و اقتصادی استان‌های شمالی کشور تبدیل شده و اکنون محور همکاری کشورهای ساحلی قرار گرفته است.
کاهش سطح آب دریای خزر در سال‌های اخیر، زنگ خطر جدی برای محیط‌زیست، منابع طبیعی و اقتصاد دریا محور استان‌های شمالی کشور به‌ویژه مازندران، گیلان و گلستان به صدا درآورده است.
این پدیده که ناشی از عوامل متعددی همچون تغییرات اقلیمی، کاهش ورودی رودخانه‌ها، تبخیر بالا و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی است، موجب عقب‌نشینی خط ساحلی، تهدید اکوسیستم‌های حساس، کاهش ظرفیت صید و آسیب به زیرساخت‌های گردشگری و بندری شده است.
در همین راستا، کشورهای حاشیه دریای خزر شامل ایران، روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان، طی نشستی منطقه‌ای، راهکارهای مقابله با این بحران را بررسی کردند. این نشست با هدف تقویت همکاری‌های علمی، فنی و مدیریتی برای حفظ پایداری منابع آبی خزر و جلوگیری از تشدید بحران برگزار شد.
از سوی دیگر، سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران با هدف حفظ پهنه‌های آبی متصل به خزر از جمله تالاب انزلی، میانکاله، گمیشان و خلیج گرگان، اقداماتی نظیر لایروبی آبراهه‌ها و انتقال آب از ساحل به این مناطق را در دستور کار قرار داده است. این اقدامات با هدف جلوگیری از خشکیدگی، حفظ تنوع زیستی و تداوم حیات اکولوژیک این زیست‌بوم‌های ارزشمند انجام می‌شود.
کارشناسان محیط‌زیست تأکید دارند که مقابله با این روند نگران‌کننده نیازمند مدیریت یکپارچه منابع آبی، احیای تالاب‌ها، کاهش آلاینده‌ها و پایش مستمر سطح آب است. همچنین نقش رسانه‌ها، نهادهای مردمی و آموزش عمومی در ارتقای آگاهی و مطالبه‌گری اجتماعی بسیار حیاتی است.
دریای خزر، به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان، نه‌تنها میراث طبیعی منطقه بلکه محور توسعه اقتصادی، شیلات، حمل‌ونقل و گردشگری استان‌های شمالی کشور است. حفظ آن، نیازمند هم‌افزایی منطقه‌ای و اقدام فوری ملی است.
