۲۶ تیرماه، سالروز تشکیل شورای نگهبان قانون اساسی است.
شورای نگهبان در ۲۶ تیرماه ۱۳۵۹ تشکیل شد.
شورای نگهبان شورایی متشکل از شش فقیه و شش حقوقدان است که به منظور تطبیق قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی ایران با احکام اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تأسیس شد. تفسیر قانون اساسی، نظارت بر برگزاری انتخابات و همه‌پرسی‌ها و نیز تشخیص انطباق همه قوانین و مقررات کشور با موازین شرعی و قانون اساسی از مسئولیت‌های این شورا است.
برای مشروعیت شورای نگهبان به دلایلی همچون انتساب به ولایت فقیه، آیه ۷۱ سوره توبه که دلالت بر ولایت برخی بر بعضی دیگر دارد، روایت امام علی (ع) مبنی بر نظارت سلطان بر مسلمانان، ادله و مبانی فقهی مشورت و نظارت استناد شده است.
شورای نگهبان از نهاد‌های مهم حکومتی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود که نخستین جلسه آن در ۱۳۵۹شمسی تشکیل شد و تاکنون هفت دوره تشکیل شده است.
این شورا از ۱۲ عضو تشکیل می‌شود. شش فقیه توسط رهبری منصوب می‌شوند و شش حقوقدان از سوی رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی و توسط نمایندگان مجلس انتخاب می‌شوند.
آیت الله احمد جنتی (متولد ۳ اسفند ۱۳۰۵) که به‌عنوان دبیر شورای نگهبان فعالیت می‌کند از دوره اول شورای نگهبان در سال ۱۳۵۹ به‌عنوان عضو فقهای این نهاد منصوب شد و از سال ۱۳۷۱ تاکنون دبیری شورا را بر عهده دارد.
رییس دفتر نظارت و بازرسی بر انتخابات مازندران می‌گوید: تأیید صلاحیت نامزد‌های تمامی انتخابات سراسر کشور به جز انتخابات شورا‌های شهر و روستا در حیطهٔ وظایف این شورا جای دارد.
حجت الاسلام علی اصغر زکوی گفت: نخستین وظیفه شورای نگهبان، نظارت بر تدوین قوانین در مجلس شورای اسلامی است. این شورا وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را با قانون اساسی و قوانین شرعی اسلام مطابقت دهد که در صورت مطابقت داشتن، لایحه یا طرح مجلس را تأیید می‌کند.
وی افزود: در صورت عدم مطابقت، آن لایحه یا طرح به مجلس برگردانده می‌شود تا مجلس اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان را بررسی کند. در صورت پافشاری مجلس بر نظر خود، طرح یا لایحه مورد نظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده می‌شود.
فرازی از کلام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در باره وظیفه اصلی و ماهوی شورای نگهبان قانون اساسی است که در سخنرانی در جمع شورای نگهبان با موضوع مخالفت مکتب اسلام با حکومت سرمایه داری و کمونیستی است که از نظر می‌گذرد: شما بیایید احکام الهی را اجرا کنید. باید قوانین وضع بشود که حقوق محرومین و فقرا به آنها بازگردانده شود، این وظیفه شماست. متأسفانه در برخی موارد قوانین خوب هستند ولی خوب اجرا نمی شوند، ما مأمورین اجرای خوب در این موارد کم داریم. اگر مأمورین اجرا افراد صالح و واردی باشند، دیگر سر و صدای کسی در نمی آید. برای این امر هم باید فکری کرد. من از خداوند می خواهم که به همه توفیق پیاده کردن قوانین اسلام را عنایت فرماید.(صحیفه امام، ج۱۴، ص)
